شايد در اين چند روز با اين سؤال در بين دوستان و آشنايان برخورد كرده‌ايم اگر براي نوروز ايرلاين هاي خارجي پرواز خود را به ايران متوقف كنند يا در روزهاي آتي پرواز خود را از سر بگيرند در حالي كه همچنان ايرلاين ايران اير همچنان به پروازهاي خود در مسيرهاي اروپايي ادامه مي دهد و كنسولگري ها همچنان به صدور ويزا و پذيرش مسافر مشغول هستند، در صورت كنسلي مسافر چه اتفاقي براي استرداد هزينه‌هاي ثبت نام شده مانند بليط هواپيما ، هتل .. پيش خواهد آمد؟
- آيا ايرلاين بلافاصله مبلغ بليط را استرداد مي‌نمايد؟
- آيا آژانس مسافرتي كليه مبالغ تور را بلافاصله به ما برمي‌گرداند؟
- آيا آژانس مسافرتي هزينه‌اي بابت جريمه كنسلي تور از ما كسر ميكند؟
- تكليف هزينه هاي غيرقابل استرداد مانند هتل هاي گارانتي شده اروپايي، ترجمه مدارك، ورودي سفارت، پروازهاي داخل اروپا، چارتر اتوبوس و بليط قطار مسيرهاي اروپايي و… را آژانس هواپيمايي به تنهايي بايد متحمل كليه جرايم گردد؟
- مسافراني كه اقدام به رزرو تورهاي خارجي مانند تور اروپا يا آسيا نموده اند چه كار بايد بكنند؟
- اگر به محض ورود به كشوري بدون داشتن علائم آنفولانزا قرنطينه شديم شرايط تور به چه شكلي خواهد شد؟
- https://twitter.com/iranoffertravel/status/1234894617612603393
اين‌ها يكي از تعداد اندك سؤال‌هايي است كه ممكن است براي هر مسافري پيش بيايد.
در اين مقاله مي‌خواهم جواب سؤالات فوق را به صورت كوتاه تا امروز بررسي نمايم.
طي بخشنامه اي كه سازمان ميراث فرهنگي كشور مورخ ۰۶/۱۲/۹۸ اعلام كرد (باتوجه به شيوع ويروس كرونا و پيشگيري و كنترل تأسيسات گردشگري) همچنين ماده ۱۳ حقوق شهروندي – مفاد قرارداد گشت‌هاي داخلي و خارجي و ماده ۱۲ شيوه‌نامه اجرايي ذخيره و ابطال اتاق در واحدهاي اقامتي از اول اسفند ماه، چنانچه مسافري درخواست انصراف از سفر نمايد، دفاتر خدمات مسافرتي، مراكز اقامتي و ايرلاين ها بايستي كل مبلغ دريافتي را به مسافر بازگردانند، بدون هيچ جريمه‌اي!!!
تاكنون مسئله واضح است و كليه ايرلاين هاي داخلي و مراكز اقامتي بايستي از قانون تبعيت كنند و براي گذر كشور از اين شرايط همكاري نمايند.
اما مسئله اساسي در مورد هتل‌ها، كارگزارها و ايرلاين هاي خارجي وجود دارد كه در بخشنامه فوق‌الذكر به اين صورت اشاره شده است:
(مديران تأسيسات گردشگري ضمن اطلاع‌رساني و توجيه دقيق شرايط حاكم در مبدأ و مقصد سفر، تمهيدات لازم را براي هرگونه كنسلي احتمالي و باز پس گرداندن وجوه گردشگران در قراردادهاي كاري خود با ارائه‌كنندگان خدمات گردشگري در داخل و خارج كشور مدنظر قرار دهند.)
در اين بخش از بخشنامه انگار مسئولين به مسائل فني اصلاً توجه نداشته‌اند چراكه اشاره شده به اينكه در قراردادهاي خود به مورد كرونا اشاره كنند!
مي‌خواهم اين مسئله را بيشتر مورد بررسي قرار دهم و استدلال كنم كه مسئله ورود ويروس كرونا شش روز است كه اعلام رسمي شده است.
وضعيت آژانس‌هاي گردشگري با توجه به شيوع كرونا و بخشنامه سازمان ميراث فرهنگي
آژانس‌ها و ديگر مؤسسات گردشگري از سه تا شش ماه قبل اقدام به اخذ قرارداد با كارگزارها ميكنند و برخي ديگر خودشان به طور مستقيم جهت رزرو پرواز، هتل و خدمات زميني براي مقاصد خارجي اقدام ميكنند و حال آنكه ثمره زحماتشان را بايد پس از شش ماه ركود و سكته در صنعت گردشگري در بازه عيد برداشت نمايند تا بتوانند از پس هزينه‌هاي گزاف برآيند، در غير اين صورت قدم به نابودي كامل اين صنعت و فعالان آن برداشته ايم.
در اين زمان مسافر به آژانس مراجعه مي‌نمايد و درخواست كنسلي تور را براي نوروز دارد و اينجاست كه كامل و كارشناسانه نبودن بخشنامه فوق پررنگ‌تر مي‌شود، چراكه مسافر انتظار دارد آژانس در اسرع وقت اقدام به استرداد كل مبلغ بدون كوچك‌ترين جريمه كنسلي كند.
در مورد تورهاي آسيايي آيا غير از اين است كه آژانس درصد زيادي از مبالغ را به كارگزار، هتل و ايرلاين پرداخت كرده است، آيا منطقي است كه قراردادهايي كه شش ماه قبل منعقد شده‌اند به محض درخواست كنسلي از طرف آژانس استرداد كنند؟
در صورت مثبت بودن چگونه وجوه را استرداد نمايند (با وجود تحريم‌ها)؟
آيا هيچ هزينه‌اي از قبل صدور ويزا براي مسافر انجام نپذيرفته است؟
يك مثال ديگر:
مسافر اقدام به كنسلي يك تور خارجي مثلاً تور بلغارستان يا تور فرانسه نموده، در شرايطي كه ويزا صادر شده، ترجمه مدارك صورت پذيرفته، هتل پرداخت شده و ساير خدمات از جمله پرواز مستقيم ايران اير هم كاملاً پابرجاست و هم‌اكنون نيز مسافران ايراني به مقاصد پاريس، وين، آمستردام، كلن، فرانكفورت، هامبورگ و ميلان بدون هيچ مشكلي در مبادي ورودي و فرودگاه‌ها اعزام مي‌شوند و بحث اين است آيا يك گردشگر سالم ايراني با وجود داشتن ويزاي معتبر، آژانس هواپيمايي معتبر، ايرلاين وطني معتبر و پذيرش بدون مشكل كشور مقصد در يك شرايط سالم و سلامت اقدام به كنسلي نمايد، در حالي كه منبعي براي آن وجود ندارد و كليه جرائم مربوط توسط آژانس زحمتكش متحمل گردد.
آيا اين حق توراپراتورهاي بزرگ ايران است؟
دگربار تكرار مي‌نمايم كاملاً غيركارشناسانه اقدام به نابودي كامل و ضربه فني به پيكره گردشگري وارد نموده‌ايم.
آيا دفاتر خدمات گردشگري مي‌توانند چنين هزينه‌هايي را از قبيل كارمزد صدور ويزاي شينگن و ترجمه مدارك كه استرداد نمي‌گردند و ديگر هزينه‌ها از جمله خدمات زميني و هتل را به مسافر استرداد نمايند؟
در مورد پروازها هم كاملاً مطلع هستيد كه ايرلاين هاي خارجي كمترين همكاري را دارند و سازمان مي‌تواند از حقوق آژانس و مسافر دفاع نمايد و اهرم فشاري بر ايرلاين ها به جاي صدور عجولانه چنين بخشنامه‌اي بهتر نبود عواقب آن را بررسي نماييد. در اين شرايط سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري مواجه خواهد بود با سيل عظيم شكايات بين مسافران و آژانس‌ها كه غيرقابل حل است.
اگر كارگزارها حاضر به استرداد مبالغ نشوند چه اتفاقي خواهد افتاد؟
اگر فقط بخشي از هزينه‌ها استرداد شود چي؟
اگر زمان استرداد طول بكشد چي؟
اگر ايرلاين ها پروازهايشان براي نوروز داير باشد چه اتفاقي رخ خواهد داد؟ (بعضي ايرلاين ها اعلام كرده‌اند كه از تاريخ ۱۳ مارس احتمال دارد پروازها را مجدداً به جريان بي اندازند)
به نظر مي‌رسد بهتر است بخشنامه فوق هرچه سريع‌تر مورد بررسي مجدد قرار گيرد تا هيچ حقي از مسافر و آژانس مسافرتي ضايع نگردد.
با آرزوي اينكه هرچه سريع‌تر كشور شرايط كنوني را با موفقيت پشت سر گذارد.
دانشگاه آزاد واحد تهران مركز